γεύση από...

Έγραψα χθες για την προχθεσινή συναυλία του Αλκίνοου εδώ (Βερολίνο) όχι γιατί είμαι κανείς (πληρωμένος) ανταποκριτής κάποιας ελληνικής εφημερίδας, επιφορτισμένος να ανταποκρίνομαι στην περιέργεια των Ελλήνων για το τι συμβαίνει στις άλλες πρωτεύουσες του κόσμου και καλά, αλλά επειδή κάτι έκτακτο συνέβη που συνεπήρε και εμένα κι όλους που το παρακολούθησαν, και μας επανεμβάπτισε στην ουσία της τέχνης. Δεν σκοπεύω να γράφω περί βερολινέζικων συμβάντων σταθερά, για να δικαιώσω γεωγραφικά το τίτλο του μπλογκ, εκτός αν αυτά νοηματοδοτούν κάτι βαθύτερο μέσα μου, που ως βαθύτερο μπορεί να ενδιαφέρει και τους άλλους, αφού κατά βάθος όλοι καλοί είμαστε και τα ίδια σκατά. Για το τι περιστασιακό συμβαίνει εδώ μπορεί ο καθένας να το μαθαίνει από ενημερωτικά έντυπα. Αν πάλι θέλει και κάποια ανταπόκριση να του επιβεβαιώνει αυτό που ήδη γνωρίζει, μπορεί να διαβάζει τους διάφορους ανταποκριτές του ελληνικού τύπου, οι περισσότεροι των οποίων επαναλαμβάνουν απλά αυτό που ήδη ξέρουν όλοι όσοι διαβάζουν εφημερίδες, αφού τα περισσότερα που μας γράφουν είναι γνωστά από την προηγούμενη ειδησεογραφία.

Φαντάζομαι ότι αν διαβάσει κανείς περιηγητικά μπλόγκια από διαμένοντες ερασιτεχνικά στο εξωτερικό (εφόσον γράφουν μπλογκ) και όχι επαγγελματικά (για να δουλεύουν εκεί ως ανταποκριτές), θα έχει μια γεύση από το τι συμβαίνει εκεί και δεν καταγράφεται στα ασσοσιέϊντια πρέσσια. Οι «γεύσεις από»… Βερολίνο, Λονδίνο, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Βρυξέλες, για παράδειγμα, που μας προσφέρει η μεγαλοπρωτευουσιάνικη στήλη της Ελευθεροτυπίας είναι λίγο μπαγιάτικες για τους εφημεριδοφάγους (εκτός από αυτήν της Μόσχας, που ναι μας σερβίρει κάτι που δεν ξέρουμε από τον «δυτικό τύπο» , αλλά μυρίζει αντιδυτική ξινίλα και μας κάνει καχύποπτους για το μαγείρεμα).

Η βασική διαφορά ανάμεσα στους επαγγελματίες ανταποκριτές και στους ερασιτέχνες μπλογκαδόρους (όπως εγώ) είναι το γνωστό ότι οι μεν πληρώνονται και οι άλλοι το κάνουν για τη ψυχή της μάνας τους (γεια σου μαμά). Αυτή η διαφορά διατρέχει όλο το φάσμα των media όπως αναμορφώνεται ριζικά με την ιντερνετικο-ψηφιοποίηση του (δες post 13/12) που βάζει στο παιχνίδι γενναιόδωρους και τζαμπατζήδες εκεί που το μονοπωλούσαν πληρωμένοι και αγοραστές. Δεν ξέρω τι θα προκύψει από αυτόν τον αχταρμά, αλλά σίγουρα η μορφή πολλών μέσων θα αλλάξει και αλλάζει. Οι εφημερίδες των συνδρομητών (των κατ’ οικίαν ή κατά περίπτερο) μας έχουν τελειώσει και τα παράπονα στο 0-1 που ρυθμίζει την κυκλοφορία των ψηφιο-πληροφοριών.

Η εφημερίδες όμως είναι κάτι πολύ σημαντικό για να εκλείψουν χωρίς επιπτώσεις. Οριοθετούν την πληροφορία και την καταδεικνύουν σαν λάμπα που άμα σβήσει θα σκουντουφλάμε ο ένας στον άλλο για να μάθουμε τι γίνεται δίπλα μας. Εγώ ακόμη και την ύπαρξη των μπλογκ την έμαθα από πληρωμένους γραφιάδες και μπλογκολόγους ( όπως Τσαγκαρουσιάνο και Μητσό – να’ ναι καλά οι άνθρωποι που μ’ άνοιξαν τα μάτια). Δεν τα βάζω λοιπόν με το πληρωμένο σχόλιο, ούτε το προκρίνω έναντι του τζάμπα, γιατί αυτό βγάζει και «τζάμπα μάγκες». Μάλλον θα πρότεινα κατ’ αρχή να κάνει ο καθένας σωστά τη δουλειά του (επ’ αμοιβή ή όχι), και μετά να διασταυρωθούν οι μεν με τους δε σε μια γόνιμη μίξη που θα βγάλει μια μορφή που δεν μπορούμε ακριβώς να προβλέψουμε.

Πάντως, αυτό που γίνεται σαν διάδοχη μορφή των συνδρομητικών μέσων, με τις ηλεκτρονικές τους μορφές να προσπαθούν να προσελκύσουν διαφήμιση για να επιβιώσουν, αφού η διάθεση τους στο κοινό είναι αναγκαστικά δωρεάν, προδικάζει μια τηλεοπτικοποίηση στη χειρότερη της μορφή (βλ. ελληνικά ιδιωτικά κανάλια) που στηρίζονται στα νούμερα θεατών που θα προσελκύσουν με ό,τι πιο χυδαίο για να τα μεταπουλήσουν στους διαφημιστές εκχυδαΐζοντας την έννοια της κουλτούρας (και της τέχνης – πούσαι Αλκίνοε) αντιμετωπίζοντας την σαν μια οικονομίστικη παράμετρο που συζητιέται ανάμεσα σε κάτι παντελώς άψυχους ματσωμένους τύπους (π.χ. υιούς εφοπλιστών) και τιποτένιους δημοσιοσχεσίτες ξερόλες (π.χ. Πέτρο Κωστόπουλο) σε επαγγελματικά δείπνα να ξεράσω.

Δεν αντιλαμβάνομαι την αποενοχοποιημένη άνεση με την οποία αντιμετωπίζουν τη διαφήμιση οι διάφοροι του «χώρου» (Τσαγκαρουσιάνος ξανά, όπως), ανάγοντας την κάποιοι μάλιστα και σε μορφή τέχνης, αγνοώντας το προφανές ότι ένα έργο τέχνης αναφέρεται σε μια άυλη αναγωγή του ατόμου και όχι στην τεχνητή υπαγωγή του σε αγοραστή καρτοκινητών. Δεν θα παρασυρθώ σε αντι-διαφημιστικό μανιφέστο, αλλά θα επισημάνω κάτι που άπτεται αριθμών, τόσο απτό δηλαδή για να το καταλάβει ο καθένας (ένοχος διαφήμισης ή όχι). Είναι άλλο να είσαι υπόλογος σε 100.000 άτομα που σε αγοράζουν και άλλο σε 10 νοματαίους της (διαφημιστικής) αγοράς που σε αγοράζουν και σε πουλάνε. Τα 100.000 άτομα δεν μπορούν να κάνουν τραστ και να σε πετάξουν στα αζήτητα αν δεν τους κάνεις τα χατίρια, όταν έρθει η στιγμή να στα ζητήσουν, γιατί θα έρθει αργά ή γρήγορα. Αυτή η εξέλιξη είναι επικίνδυνη όπως (πολύ πιο) επικίνδυνη είναι και η υπαγωγή της πολιτικής στη (διαφημιστική) αγορά. Εκτρέφει μια ολιγαρχία που αν νομίζετε ότι θα σας κάνει το τραπέζι γελαστήκατε. Είναι από τη φύση της τόσο αδηφάγα, σαν βουλιμικός παχύσαρκος που δεν μπορεί να σταματήσει όσο κι αν το θέλει, και θα σταματήσει μόνο όταν σκάσει κάνοντας σκατά όλον τον κόσμο.

Αν το φρούτο που θα προκύψει από το ιντερνετικό τζάμπα θα είναι ένα διαφημιστικό ολιγοπώλιο που θα εκθρέψει μια βουλιμική ολιγαρχία, αυτό θα σημαίνει ότι η συνάντηση του πληρωμένου μπλογκολόγου και του απλήρωτου μπλογκογράφου δεν έγινε με καλή διάθεση και φαντασία που θα μπορούσε να παράγει μια νέα μορφή, πέρα από την πεπατημένη της τηλεοπτικοποίησης. Μια (ευφάνταστη) λύση θα μπορούσε να ήταν μια χορηγική μορφή χρηματοδότησης των μέσων που θα ανταποκρίνονταν στις προσδοκίες μας, με το να τα συνδράμουμε όλοι, όσο μπορεί ο καθένας. Μια άλλη (ρομαντική) θα ήταν η δημιουργία ενός α λα «τράπεζα των φτωχών» χρηματοπιστωτικού ιδρύματος των εναλλακτικών πορτ’φόλιων, που θα χρηματοδοτούσε «επαναστατικές» πρωτοβουλίες, και μια τρίτη και φαρμακερή (αλλά αδύνατη) θα ήταν η διακυβέρνηση του κράτους από εμάς και μια καινούργια ΕΡΤ.net ανοιχτή στην κάθε «γεύση από»… , αν είχε να πει κάτι ουσιαστικό.